เหล็กเส้น (Steel bar) หรือบางคนเรียกว่าเหล็กเสริม (Reinforcing bar) คือเหล็กที่มีความยาวเรียวที่มีหน้าที่เสริมความแข็งแรงของคอนกรีต งานหิน และโครงสร้างของสิ่งปลูกสร้างต่างๆ เหล็กเส้นขนาดมาตรฐานจะมีความยาวที่ 10-12 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางระหว่าง 10-40 มิลลิเมตร เหล็กเส้นที่ถูกเก็บไว้อาจเกิดเป็นสนิมเนื่องจากความชื้นของสภาพแวดล้อม ซึ่งเหล็กเส้นที่เป็นสนิมแค่บริเวณรอบนอก (เป็นผงสีแดง) และเนื้อเหล็กยังเป็นสีเข้มอยู่ เหล็กเส้นเหล่านี้ก็ยังถูกนำไปใช้งานได้เพราะคุณมาสามารถกำจัดสนิมที่ผิวได้ด้วยการขัดหรือใช้น้ำยา แต่ถ้าเนื้อภายในเป็นสนิมแล้ว ก็ไม่ควรใช้โดยเด็ดขาด

สำหรับงานก่อสร้างไม่ว่าจะเป็นก่อสร้างงานทั่วไป งานขึ้นรูป หรือก่อสร้างโครงสร้างขนาดใหญ่ “เหล็กเส้น” ก็เป็นวัสดุที่สำคัญอย่างมากที่ใช้สำหรับเสริมความแข็งแกร่งให้แก่โครงสร้างที่ต้องใช้รับแรงทั้งงานคอนกรีตและงานก่ออิฐ ซึ่งในท้องตลาดนั้นเหล็กก็ถูกแบ่งออกไปอีก 3 แบบ คือ เหล็กเส้นเส้นกลม เหล็กเส้นแบน และเหล็กข้ออ้อย ซึ่งแต่ละแบบนั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร มีขนาดไหนบ้าง เลื่อนลงไปอ่านพร้อมๆ กันเลยค่ะ 

ประเภทของเหล็กเส้น

จากที่เกริ่นไว้ด้านบน “เหล็กเส้น” ถูกแบ่งออกไปอีก 3 ประเภทหลักๆ ซึ่งแต่ละแบบก็มีการกำหนดการใช้งานที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้

1. เหล็กเส้นกลม (Round Bars)  

เหล็กเส้นกลมจะเรียกกันในภาษาช่างแบบย่อๆ ว่า “RB” ลักษณะของเหล็กเส้นกลมคือ ผิวเหล็กเรียบ เกลี้ยง ไม่มีรอยแตก หน้าตัดกลม เส้นผ่าศูนย์กลางและน้ำหนักจะอยู่ประมาณขนาด 9 มิลลิเมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 9 มิลลิเมตร ความยาวประมาณ 10 เมตร สามารถนำไปดัดโค้ง ไม่ปริแตก ไม่เป็นสนิม เหล็กที่กำหนดตามมาตรฐานอุตสาหกรรม มอก.28/2529, 32/2532 มีการแบ่งตามชั้นคุณภาพของเหล็ก ซึ่งแบ่งตามการใช้งานของเหล็กเส้นกลมดังนี้ 

• เหล็กเส้น 2 หุน (RB6) หรือเหล็กเส้น 6 มิล เหมาะใช้ในงานที่รองรับแรงต่ำๆ รองรับแรงไม่มาก นิยมใช้ทำปลอกเสา และปลอกคาน
• เหล็กเส้น 3 หุน (RB9) หรือ เหล็กเส้น 9 มิล  เหมาะใช้ในงานที่รับแรงได้ไม่มาก ฟังก์ชันการใช้งานจะคล้ายเหล็กเส้นกลม 2 หุน 
• เหล็กเส้นกลม 4 หุน (RB12)เหมาะสำหรับงานก่อสร้างทั่วไป แต่ไม่ค่อยเหมาะกับงานที่ใช้ยึดเกาะ เพราะมีความสามารถยึดเกาะปูนได้น้อยมาก เช่น งานกลึงหัวน็อต
• RB19 เหมาะสำหรับงานที่ใช้ความแข็งแรงด้านโครงสร้าง เช่น ทำถนน
• RB25 เหมาะสำหรับใช้ในงานที่ต้องรับแรงกระแทก รับน้ำหนักได้ดี นิยมใช้ทำเหล็กสตัด เกลียวเร่ง งานยึดโครงใหญ่ๆ หรือนำไปทำป้ายใหญ่ๆ 

ตารางขนาดและราคาเหล็กเส้นกลม (RK24)

ขนาดเหล็กเส้นกลม	น้ำหนัก (กก.)	ราคาต่อเส้นก่อน VAT
6 มม. x 10 ม.	2.22	59.85
9 มม. x 10 ม.	4.99	127.05
12 มม. x 10 ม.	8.88	225.75
15 มม. x 10 ม.	13.87	349.65
19 มม. x 10 ม.	22.26	561.75
25 มม. x 10 ม.	38.53	971.25

2. เหล็กเส้นแบน (Flat Bar)

เหล็กแบน คือ เหล็กที่เกิดจากการผลิตเหล็กรูปพรรณแล้วนำมารีดร้อนหรือรีดเย็นแล้วนำมาตัดให้มีความหนาความกว้างตามความต้องการการใช้งานของผู้ใช้งาน แต่ขนาดที่นิยมคือ ความหนา 3 มิลลิเมตร ความยาว 6 เมตร มีแรงยืดหยุ่นดี สามารถนำไปทำงานได้หลากหลาย นำไปประกอบได้หลายรูปทรง

ส่วนใหญ่คนมักจะนิยมนำเหล็กเส้นแบนมาใช้งานงานเชื่อม ทำเหล็กดัด งานฝาท่อ ทำแหนบรถยนต์ งานกลึง งานชิ้นส่วนเครื่องจักร ทำลายบนรั่วระเบียง ทำฉากบังตางานเชื่อมทำเหล็กดัดหรือใช้เหล็กเส้นแบนบางนำมาทำงาน DIY ประกอบขาโต๊ะ ทำขาเก้าอี้ ประกอบเฟอร์นิเจอร์ เป็นต้น 

ข้อเสียของเหล็กเส้นแบนคือ มีความแข็งแรงน้อยกว่าเหล็กเส้นชนิดอื่น และควรหลีกเลี่ยงความร้อนหรือไว้ใกล้เปลวไฟ

ตารางขนาดเหล็กแบน

ความกว้าง [mm.]	3.0mm	4.5mm.	6.0mm.	9.0mm.	12.0mm.	15.0mm	19.0mm	25.0mm.
25mm.	3.53	530	7.07	10.6	14,13	17.66	22.37	–
32mm.	4.52	6.78	9.04	13.56	18.09	22.61	28.64	37.68
38mm.	5.37	8.05	10.74	16.11	21.48	26.85	34.01	44.75
65mm.	7.07	10.6	14.13	21.2	28.26	3533	44.75	58.88
75mm.	9.18	13.78	18.37	27.55	36.74	45.92	58.17	76.54
100mm.	10.6	15.9	21.2	31.79	42.39	52.99	67.12	88.31
50mm.	14.13	21.2	28.26	42.39	56.52	70.65	89.49	117.75

3. เหล็กเส้นข้ออ้อย (Deformed Bar)

ลักษณะของเหล็กเส้นข้ออ้อย หรือ เหล็กเส้นอ้อย คือเป็นเหล็กเส้นที่มีริ้วๆ ปล้องๆ คล้ายๆ กับลำต้นของอ้อยรอบๆ เส้นเพื่อเสริมความแข็งแรงและเหมาะสำหรับใช้ในการยึดหรืองานฉาบคอนกรีตเพราะยึดเกาะได้ดี ส่วนใหญ่จะมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 10-40 มิลลิเมตร ความยาวประมาณ 10 -12 เมตร แบ่งตามชั้นคุณภาพได้ 3 ประเภท 

• SD 30 หมายถึง กำลังจุดครากของเหล็ก 3,000 kg/cm²
• SD – 40 หมายถึง กำลังจุดครากของเหล็ก 4,000 kg/cm²
• SD 50 หมายถึง กำลังจุดครากของเหล็ก 5,000 kg/cm²

** จุดคราก คือค่าความเค้นและความเครียดของวัสดุเพื่อใช้ทดสอบแรงดึงของโลหะ 

เหล็กข้ออ้อย ใช้ทําอะไร : เหล็กเส้นข้ออ้อย เหมาะสำหรับใช้ในงานก่อสร้างที่เน้นความแข็งแรงเป็นพิเศษ หรือใช้ควบคู่กับเสริมคอนกรีต เช่น อาคารสูง, คอนโดมิเนียม, ถนนคอนกรีต, สะพาน, เขื่อน

ตารางขนาดและราคาเหล็กเส้นข้ออ้อย

ขนาดเส้นข้ออ้อย(โรงงาน)	น้ำหนัก (กก.)	ราคาต่อเส้นก่อน VAT
10 มม. x 10 ม. SD 40	6.16	156.98
10 มม. x 12 ม. SD 40	7.39	187.95
12 มม. x 10 ม. SD 40	8.88	221.03
12 มม. x 12 ม. SD 40	10.66	265.65
16 มม. x 10 ม. SD 40	15.78	389.55
16 มม. x 12 ม. SD 40	18.94	467.25
20 มม. x 10 ม. SD 40	24.66	609.00
20 มม. x 12 ม. SD 40	29.59	730.80
25 มม. x 10 ม. SD 40	38.53	951.30
25 มม. x 12 ม. SD 40	46.24	1,141.35
28 มม. x 10 ม. SD 40	48.34	1,192.80
28 มม. x 12 ม. SD 40	58.00	1,432.20
28 มม. x 10 ม. SD 50	48.34	1,208.55
28 มม. x 12 ม. SD 50	58.00	1,450.05
32 มม. x 10 ม. SD 50	63.13	1,578.15
32 มม. x 12 ม. SD 50	75.75	1,893.15
ลวดผูกเหล็ก # 18	3.00	115.50

คำถามที่พบบ่อย

• Facebook
• Twitter
• Line